Het veiligheidsplan voor Brussels Airport Zaventem bepaalt voor de periode 2022-2025 de prioritaire veiligheidsfenomenen waarop douane, justitie, politie en provincie zullen inzetten in een geïntegreerde aanpak met de verschillende veiligheidspartners die aanwezig zijn op en rond de luchthaven.
Prioritaire fenomenen
De volgende prioritaire fenomenen werden vastgelegd:
1. In – en uitvoer van drugs – grootschalige handel;
2. Radicalisering, gewelddadig extremisme en terrorisme;
3. Illegale economieën (met inbegrip van bestuurlijke aanpak);
4. Verkeer en verkeers-gebonden omgevingsoverlast;
5. Airportcrime (dit is het fenomeen waarbij criminele organisaties luchthavenmedewerkers en bedrijven op de luchthaven inschakelen voor criminele activiteiten op of via de luchthaven);
6. Illegale binnenkomst, document- en identiteitsfraude.
Andere veiligheidsfenomenen, zeker die uit de Kadernota Integrale Veiligheid en het Nationaal Veiligheidsplan, blijven wel onderdeel van de dagelijkse kernopdrachten van de veiligheidspartners. Een veiligheidsplan is ook evolutief: als nieuwe fenomenen de kop opsteken of hogere overheden nieuwe beleidsprioriteiten naar voor schuiven, kan het plan aangepast worden.
Visie van het veiligheidsplan
“het beheersen en verminderen van bestuurlijke en criminele fenomenen in en rond de luchthaven bij zowel het vertrekkend als het toekomend verkeer van passagiers, goederen en diensten via een gecoördineerde proactieve, preventieve en reactieve aanpak door de betrokken politionele-, justitiële- en veiligheidsdiensten in samenwerking met de private partners op de luchthaven, de bestuurlijke overheden en buitenlandse partners en dit alles met aandacht voor de economische realiteit van de luchthaven.”
Voor deze veiligheidsfenomenen is een preventieve aanpak even essentieel. Daarom kiezen de veiligheidspartners resoluut voor een doorgedreven publiek-private samenwerking. De luchthaven is een stad waar dagelijks gemiddeld 100.000 personen reizen of werken. Onder meer Brussels Airport Company, de FOD Mobiliteit, de luchtvaartmaatschappijen en andere bedrijven op de luchthaven zijn daarvoor logische partners in het verhaal.
Deze publiek-private samenwerking is ook het juiste forum om andere nationale veiligheidsfenomenen op te volgen, zoals cybersecurity. Cyberveiligheid vraagt bij uitstek een preventieve aanpak. De partners in het veiligheidsplan – die reactief optreden bij incidenten van cybercrime - willen zich engageren om waar mogelijk de samenwerking tussen de publiek-private partners mee te ondersteunen.
Overkoepelende structuur
Om het veiligheidsplan te realiseren, worden de bestaande overlegstructuren en initiatieven ingebed in een overkoepelende structuur. Dit biedt heel wat efficiëntiewinsten: elke partner heeft een globaal overzicht, er is een vlotte informatiedoorstroming, gedeelde expertise en ook een tijdige detectie als partners gelijkaardige initiatieven naast elkaar hebben lopen. Bij aanvang zal elke overlegstructuur binnen het veiligheidsplan een actieplan uitwerken met operationele doelstellingen en de prioritaire aanpak ervan (op korte, middellange en lange termijn). Dit zal een leidraad vormen die doorheen de uitvoering van het veiligheidsplan verder vorm krijgt en ook permanent wordt opgevolgd.
Eerste resultaten
Er werd niet gewacht op de voorstelling van dit veiligheidsplan, om de betere informatiedoorstroming en meer gestructureerde samenwerking op de luchthaven al toe te passen. Deze aanpak heeft intussen al verschillende concrete resultaten opgeleverd: dankzij de efficiëntere samenwerking kon o.a. een witwasorganisatie worden blootgelegd die geldkoeriers inschakelde om cash geld naar het buitenland te smokkelen (https://www.om-mp.be/fr/article/grootschalige-actie-tegen-criminele-witwasorganisatie), kon een koppel worden gearresteerd dat zich specialiseerde in het verzenden van verdovende middelen via postpakketten naar het buitenland (https://www.om-mp.be/nl/article/onderschepping-van-postzendingen-op-luchthaven-van-zaventem-leidt-to...), en konden 6 personen worden gearresteerd, 70 kg cocaïne onderschept en 200.000 euro cash in beslag genomen in een onderzoek naar invoer van verdovende middelen via de luchthaven (https://www.om-mp.be/nl/article/inbeslagname-van-70-kg-cocaine-200000-eur-het-kader-van-een-drugonde...) .
Partners van het veiligheidsplan
Dit veiligheidsplan is een gezamenlijk initiatief van de Procureur des Konings van Halle-Vilvoorde, de Arbeidsauditeur van Halle-Vilvoorde, de Provinciegouverneur van de provincie Vlaams-Brabant, de Bestuurlijke Directeur-coördinator van de Federale Politie van Halle-Vilvoorde, de Gerechtelijke Directeur van de Federale Politie van Halle-Vilvoorde, het Diensthoofd van de federale luchtvaartpolitie Brussel-Nationaal en de Regionaal Centrumdirecteur Douane en Accijnzen Leuven.
Aanleiding voor het vaststellen van het veiligheidsplan
Het veiligheidsplan kwam er naar aanleiding van de aanslagen van 22 maart 2016 en de daaropvolgende vaststellingen van de parlementaire onderzoekscommissie. Het bouwt ook verder op een reeds lang gevoelde noodzaak voor een overkoepelend beleidsplan voor de luchthaven, naar analogie met een zonaal veiligheidsplan in een gemeente of het nationaal veiligheidsplan. Dit betekent uiteraard niet dat er tot nu toe geen veiligheidsplannen waren voor de luchthaven, of dat de veiligheidsdiensten niet samenwerkten in het verleden. Er waren reeds nood- en interventieplannen, en bilaterale en multidisciplinaire samenwerkingen tussen veiligheidspartners. De parlementaire onderzoekscommissie haalde echter aan dat de partners te veel naast elkaar werkten, dat er onvoldoende informatiedeling was en dat er nood was aan een veiligheidsstructuur met een duidelijke rolverdeling tussen elke partner. De partners gingen onmiddellijk met deze aanbevelingen aan de slag, en voelden al snel de nood om nóg nauwer samen te werken. Met dit in het achterhoofd richtten zij een veiligheidsplatform voor de luchthaven op, waarbinnen alle partners vertegenwoordigd zijn en het veiligheidsplan werd opgemaakt.